یکی از پدیده‌های عجیب و زیبای طبیعت در روزهای اخیر در سواحل کشور مالدیو ظهور پیدا کرده که فکر دانشمندان را مشغول خود کرده است.

شب‌ها در سواحل مالدیو نور آبی خیره کننده‌ای به چشم می‌خورد که همانند ستارگان آسمان است. این نور آبی درخشان ناشی از فعالیت دسته‌ای از فیتوپلانکتون‌ها یا موجودات ریزدریایی هستند.

به گونه‌ای که وقتی این موجودات ذره‌بینی لمس شوند یا در مسیر شکست موج قرار بگیرند، نور آبی رنگی از خود بروز می‌دهند. وقتی موج به ساحل می‌رسد و می‌شکند این نور آبی رنگ به روشنی قابل مشاهده است.

وارد آمدن هرگونه فشاری به این موجودات ، همین واکنش را در این موجودات دریایی به همراه دارد. بنابراین ، وقتی فردی روی ساحل راه برود، در محل قدم‌های او نوری آبی رنگ شکل می‌گیرد که بسیار خیره کننده است.

این پدیده نوعی لومینسانس است که در آن ، پلانکتون‌ها انرژی مکانیکی امواج را به انرژی نورانی تبدیل می‌کنند .

در مسئله ی دریاچه ی ارومیه و نجات این دریاچه ی ارزشمند، بایستی از هرگونه احساسی نگاری دوری جست...متاسفانه شاهد این هستیم برخی اشخاص و بعضا گروه های کوچک قومیت گرا..... بجای آنکه بدنبال حل این مشکل باشند بدنبال بهرِبرداری از این، قضیه هستند و حتی سعی دارند این مسئله ی زیست محیطی مهم، را بنا به دلایلی سیاسی جلوه دهند که به هیچ عنوان صحیح و منطقی نمی باشد..... در این مقاله سعی شده است با رویکردی منطقی و علمی در بررسی دلایل اصلی خشک شدن این دریاچه، و اشاره به تبعات آن وهمچنین با دادن راهکارهایی در حل این معضل ، گامی هرچند کوچک، برای نجات دریاچه ی زیبای ارومیه بردارد.....

دریاچه ارومیه:

در مطالعات انجام شده ، که در آن حیات 200 هزار سال قبل این دریاچه مورد بررسی قرار گرفته است، داده های مهمی در زمینه های پوششهای گیاهی منطقه، اکوسیستم های طبیعی و جنگلها و تغییرات آن و همچنین چگونگی تغییرات هیدرولوژی و شیمیایی آب به دست آمده است

مطالعات نشان داده است که نوسانات دریاچه و بازه ارتفاعی آن بسیار زیاد بوده است به گونه ای که در دوره هایی مانند عصر یخبندان سطح آب دریاچه دهها متر بالا آمده است. علایم آن این بوده است که جلبک هایی در منطقه دریاچه ارومیه یافت شده است که از نوع جلبکها آب لب شور بودند. این جلبک ها می توانند شوری آبی، به میزان دریای خزر را تحمل کنند!

دوره های کم آبی این دریاچه، مربوط به اواخر دوره عصر یخبندان، در 22 تا 18 هزار سال قبل بوده، ولی به نظر می رسد که دریاچه هیچگاه کاملا خشک نشده است. یعنی حتی در 22 تا 18هزار سال پیش که سطح آب آن مانند سطح آب حوض سلطان در قم بوده است هرگز دریاچه رو به خشکی کامل نرفته است.

بررسی دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه بر اساس مطالعات

مشکل خشکسالی

دریاچه ارومیه و آرال در یک منطقه واقع شده‌اند. به دلیل گرم شدن کره زمین دریاچه‌های بسیاری از جمله " آرال " خشک شده‌اند. به همین دلیل کارشناسان سرنوشتی مشابه دریاچه آرال برای دریاچه ارومیه پیش‌بینی می‌کنند.

دکتر ناصر آق، استاد دانشگاه سهند تبریز می گوید:" کارشناسان، خشکی دریاچه ارومیه را از نوع چرخشی اعلام و اظهار کرده بودند پس از 10 سال دریاچه ارومیه به وضعیت عادی بازخواهد گشت ولی متأسفانه وضعیت دریاچه ارومیه با وجود گذشت 12 سال از آغاز خشکسالی رو به وخامت گذاشته است."

متاسفانه منطقه خاورمیانه در چند 10 سال گذشته ،با خشکسالی مواجه شده است، که دلیل آن تغییرات اقلیمی جهانی است ولی این امر را نمی توان به تنهایی توجیه کننده بحران دریاچه ارومیه و خشک شدن آن قلمداد کرد.

احداث سد:

با رشد جمعیت استانهای همجوار دریاچه ارومیه و همچنین توسعه ی بخش های مختلف صنعتی و کشاورزی، در آذربایجان غربی وشرقی نیاز این استانها به آب شیرین رو به فزونی گذاشته است بطوری که در دهه های اخیر دولت مردان وادار شده اند با هزینه ی میلیاردی،و احداث سدهای متعدد نیاز این استانها را به آب شیرین تامین کند اما بنظر می آید با بهرِبرداری از این سدها با معضل جدیدی روبرو هستیم و آن خشک شدن دریاچه ی ارومیه است....بطوری که با احداث سدهایی که روی رودهای ورودی به دریاچه زده شده است تا آخرین قطره آب در پشت سد جمع می شود و دریاچه مانند سالهای پیشین نمی تواند از این آبها استفاده کند...

احداث میان گذر روی دریاچه :

احداث میان گذر شهید کلانتری بر روی دریاچه ارومیه گرچه به لحاظ اقتصادی برای دو استان آذربایجان غربی و شرقی پرمنفعت بوده است اما این سازه ی منحصر بفرد در شمال غربی کشورعملا گردش و چرخه ی آبی دریاچه را با مشکل روبرو ساخته است بطوری که می توان گفت دریاچه را به دو نیم تقسیم ساخته ، که مهمترین تاثیر آن افزایش روند تبخیر آب از دریاچه ارومیه است، همچنین بدلیل برهم زدن چرخه ی آبی دریاچه ، به نوعی چرخه ی زیستی آن نیز، با مشکل روبرو شده است.....

استحصال آبهای زیر زمینی :

متاسفانه در دهه های پیشین استحصال آبهای زیر زمینی، به منظور توسعه ی کشاورزی در کل کشور، به شدت رواج یافته است، بطوری که امروزه با یک چالش اساسی در امر کشاورزی، در کل کشور روبرو هستیم....... و امروزه آثار سوء آن را در تمامی استانها نظیر کرمان،یزد،اصفهان،فارس،خراسان و..... شاهد هستیم بطوری که پیش بینی می گردد تا ده سال آینده، در این استانها منابع آبی زیرزمینی، چندانی باقی نماند!....کشاورزان استانهای آذربایجان غربی و شرقی نیز از این قاعده مستثنا نبوده اند و به منظور توسعه ی کشاورزی در این استانها با شدت هرچه بیشتر، با استحصال آبهای زیر زمینی و بدون توجه به تبعات جبران ناپذیر آن به توسعه ی زمین های کشاورزی استان پرداخته اند، بطوری که باعث شدند چشمه هایی که آب دریاچه راتامین می کردند خشک شوند و ضربه ای جبران ناپذیری به حیات دریاچه وارد شود...

اما بطور خاص مهمترین عوامل "انسانی" دخیل، در خشک شدن دریاچه ارومیه را می توان به احداث سدها و استحصال آبهای زیر زمینی در اطراف دریاچه اشاره داد.....در بسیاری از حوزه های ایران مرکزی در دشتهای میانکوهی به دلیل خشکسالی های اخیر اقدام به استحصال آبهای زیر زمینی شده که در نهایت منجر به کاهش آبهای زیر زمینی شده است آبهای زیر زمینی تامین کننده بخشی از آب دریاچه ها بوده اند،از این رو استحصال بی رویه آبهای زیر زمینی و احداث سدهایی درحوزه ی دریاچه ی ارومیه در خشک شدن دریاچه موثر بوده است

همچنین براساس آمارهای موجود، 67 درصد از سهم عوامل مؤثر در خشک شدن این دریاچه مربوط به عوامل اقلیمی و کاهش میزان نزولات جوی، 25 درصد مربوط به مصارف آب کشاورزی، پنج درصد احداث سازه‌های هیدرولیکی مانند سدها، روی رودخانه‌های حوضه آبریز و سه درصد سایر عوامل است. این در شرایطی است که براساس تقسیم‌بندی دیگری، مهم‌ترین فاکتور دخالت انسان‌ در خشک شدن دریاچه ارومیه با سهم 90 درصدی مصرف آب در بخش "کشاورزی" استان آذربایجان شرقی و غربی است.

همچنین قابل توجه است که روزنامه اقتصاد پویا در سرمقاله‌ای مقصر خشکیدن دریاچه ارومیه را مردم و نمایندگانی می‌داند که برای تأمین نیازهای کشاورزی و خانگی آذربایجان بارها خواستار انتقال آب رودخانه‌هایی که به دریاچه ارومیه می‌ریزند به نقاط دیگر شده‌اند و از حکومت درخواست داشتند تا آب این رودخانه‌ها برای تأمین نیاز باغ‌های مراغه و دیگر شهرهای استان استفاده شود و یا با فشار بسیار بر مسئولین طرح میان‌گذر دریاچه ارومیه را اجرایی کردند

البته لازم است اینجا خاطرنشان شود که نمی توان نیازهای منطقه به آب شیرین را کتمان کرد و بایستی راه حلی صحیح برای برآورده شدن این نیاز و همچنین نجات دریاچه ارومیه ، اندیشیده شود.

از ويژگى‌هاى مناطق خشک کمبود آب و محدوديت منابع آب مى‌باشد که اين خود ناشى از ويژگى اقليمى اين مناطق است، به هر حال منابع آب موجود در اين نواحى در زمان ايجاد آنها تاحدى نياز آبى مردم را برطرف مى‌نمود ولى افزايش جمعيت و توسعه شهرها باعث گرديد که مديران شهرى با کمبود آب شهرهى روبه‌رو گردند لذا به بررسى و شناسائى منابع آبى جديد همت گماشتند، و سپس به حفر صدها چاه عميق در نواحى خشک و در مجاورت شهرهاى مختلف در جهت رفع کم آبى اقدام نمودند.

در بسيارى از مواقع همچون شهر تهران ابتدا آب رودخانه کرج که صدها هکتار از اراضى را مى‌توانست سيراب نمايد روانه شبکه آب تهران نمودند و سپس نوبت آب رودخانه جاجرود رسيد که نتيجه آن محروميت تعداد زيادى از روستاهاى دشت ورامين از آب رودخانه مذکور و بيکارى هزاران روستائى و مهاجرت آنها به نقاط شهرى بود و به‌دنبال آن نوبت آب رودخانه لار و انتقال آن به تهران رسيده در حالى‌که رودخانه مذکور مى‌توانست نقش ارزنده‌اى را در جهت آب کشاورزى مازندران ايفاء نمايد.

به هر حال احداث سدها بر روى رودخانه‌ها در نقاط مختلف کشور و حفر صدها چاه در مجاورت شهرها گرچه توانست در مقطعى نياز آبى شهرهاى زيادى را برآورده سازد اما ادامه افزايش جمعيت و توسعه شهرها باعث شده است که در حال حاضر اکثر اين شهرها با مشکل کم‌آبى روبه‌رو گردند و به‌خصوص خشکسالى دو سال اخير سبب شده که در تمامى اين دسته شهرها تأمين آب موردنياز شهروندان مهم‌ترين مشغله فکرى مديران شهرى گرديده است. آنچه که بايستى در اين جا بدان توجه نمود محدوديت منابع آبى در اين کشور است و اين يک واقعيت مى‌باشد، و مشکل کم آبى و تأمين آب چنانچه روند افزايش جمعيت شهرها همچنان ادامه داشته باشد به انفجار اجتماعى منجر مى‌شود لذا مديران و مسئولين کشورى بايستى ترتيبى اتخاذ کنند که جمعيت شهرها براساس امکانات طبيعى آنها از جمله آب افزايش پيدا کنند و به جاى حفر پياپى چاه‌ها و استحصال آب‌هاى زيرزمينى که در شرايط فعلى در شرايط تجديد شوندگى قرار ندارند، بايستى به گونه‌اى برنامه‌ريزى نمود که ضمن تأمين آب موردنياز شهروندان به منابع محدود آب نيز فشار کمترى وارد آيد.

ماشین ها ماشین: وسیله ای است که کار را برای ما آسان تر می کند. ماشین به روش های زیر به ما کمک می کند: 1-انتقال نیرو ما به کمک همه ی ماشین ها به اجسام نیرو وارد می کنیم.( ما به ماشین نیرو وارد می کنیم و ماشین به جسم نیرو وارد می کند. 2-تغییر جهت نیرو برخی از ماشین ها در خلاف جهت نیروی ما به اجسام نیرو وارد می کنند(مثلا ما به اهرمی در جهت پایین نیرو وارد می کنیم در حالی که اهرم در جهت بالا به جسم نیرو وارد می کند. 3-افزایش نیرو به کمک برخی از ماشین ها،برای انجام کار ، نیاز به نیروی کم تری داریم. 4- افزایش سرعت و جابه جایی اثر نیرو به کمک برخی از ماشین ها ، سرعت جابه جایی اجسام از سرعت جابه جایی نیرو ما بیشتر می گردد.(عنی جسم ، مسافت بیشتری نسبت به نیروی ما در هر لحظه ، جا به جا می شود. اهرم نوع اول : تکیه گاه بین نیروی مقاوم و نیروی محرک قرار دارد. مانند انبردست ، آچار فرانسه ، قیچی و ... . اهرم نوع دوم : نیروی مقاوم بین تکیه گاه و نیروی محرک قرار دارد. مانند فندق شکن)) و ... . اهرم نوع سوم : نیروی محرک بین تکیه گاه و نیروی مقاوم قرار دارد. مانند قندگیر ، انبرک ، پنس و ... .

اهرمها احتمالاً جزء اولین ابزارهایی هستند که در دوران ما قبل تاریخ توسط انسانها مورد استفاده قرار می گرفته اند. ارشمیدس ریاضی دان یونانی(۲۸۷-۲۱۲ قبل از میلاد) اولین کسی بود که در ۲۴۰ سال قبل از میلاد مسیح، اهرمها را توصیف کرد. اهرم ماشین ساده ای است که انجام کار را راحت تر می کند. در تمامی اهرمها یک بار یا وزنه را به کمک نیرو، حول یک تکیه گاه به حرکت در می آوریم. بسیاری از ابزارهای ابتدایی ای که ما استفاده می کنیم، از اهرم تشکیل شده اند: مثل قیچی (دو اهرم نوع اول)، انبردست (دو اهرم نوع اول)، میخ کش چکش (۱ اهرم نوع دوم)، فندق شکن (۲ اهرم نوع دوم) و انبر (۲ اهرم نوع سوم) . در یک اهرم نوع اول، تکیه گاه بین وزنه و مکان اعمال نیرو قرار دارد. در یک اهرم نوع اول در حالتی که تکیه گاه به محل بار نزدیک تر است (مثل انبردست ها) بار از نیروی اعمالی ما بزرگتر است، اما در فاصله کوچکتری به حرکت در می آید. مثالهایی از ابزارهای معمول که از اهرم نوع یک استفاده می کنند: اهرم های مورد استفاده نمونه وسیله نمونه اهرم نوع یک الاکلنگ اهرم نوع یک میخ کش چکش اهرم نوع یک قیچی اهرم نوع یک انبردست در یک اهرم نوع دوم، بار یا وزنه در مکانی بین تکیه گاه و محل اعمال نیرو قرار دارد. مثالهایی از ابزارهای معمول که از اهرم نوع دوم استفاده می کنند: اهرم های مورد استفاده نمونه وسیله نمونه اهرم نوع دوم دستگاه منگنه اهرم نوع دوم فرقون در یک اهرم نوع سوم، محل اعمال نیرو بین تکیه گاه و بار قرار دارد. مثالهایی از ابزارهای معمول که از اهرم نوع سوم استفاده می کنند: اهرم های مورد استفاده نمونه وسیله نمونه اهرم نوع سوم چوب ماهیگیری اهرم نوع سوم انبر نویسنده : امیر محمد سیف اللهی

زندگینامه دکتر محمد معین

محمد معین در روز ۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ در محله زرجوب رشت به دنیا آمد. پدرش شیخ ابوالقاسم از روحانیان شهر رشت بود.تاریخ تولد او دوشنبه ۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ نوشته شده‌است.او که اولین فرزند خانواده بود، در سن شش سالگی مادرش را از دست داد و پنج روز بعد از فوت مادر، پدرش نیز درگذشت. جد پدری او شیخ محمدتقی معین‌العلما که در سلک علمای روحانی بود، به تربیت وی همت گذاشت. محمد معین ترقیات علمی و معنوی خود را مدیون او می‌دانست. جد مادری او شیخ محمد سعیر نیز از علما و مدرسان علوم قدیمه بود.او در سال ۱۳۰۴ دوره شش ساله ابتدایی در دبستان اسلامی رشت را ظرف دو سال پایان رساند. دوره اول متوسطه را در دبیرستان نمره ۱ رشت (که بعدها به نام دبیرستان شاهپور خوانده شد) به اتمام رساند و دوره دوم متوسطه را در رشته ادبی در دبیرستان دارالفنون تهران به پایان رساند. در اوان تحصیل در دبیرستان، صرف و نحو عربی و بخشی از علوم قدیمه را نزد پدربزرگش و مرحوم سید مهدی رشت‌آبادی فرا گرفت. در سال ۱۳۱۰ در دانشسرای عالی در رشته ادبیات و فلسفه علوم تربیتی به تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۱۳ با نوشتن پایان‌نامه‌ای به زبان فرانسه در مورد شاعر فرانسوی «لوکنت دولیل» در رشته ادبیات و فلسفه به اخذ مدرک کارشناسی نایل شد.پس از طی دوره شش‌ماهه دانشکده افسری احتیاط، شش ماه اول سال ۱۳۱۴ را به خدمت افسری گذرانید و در مهر ماه آن سال به دبیری دبیرستان شاهپور اهواز منصوب شد. پس از سه ماه، ریاست دانشسرای شبانه‌روزی اهواز را یافت و در عین حال عضویت تحقیق اوقاف و ریاست پیشاهنگی و تربیت بدنی استان ششم به عهده وی بود. در همین ایام به وسیله مکاتبه آموزشگاه روانشناسی بروکسل، که تحت نظر Elmer Knowles روانشناس اداره می‌شد، ر «مزدیسنا و تاثیر آن در ادبیات پارسی» دفاع کرد. پایان‌نامه او با راهنمایی ابراهیم پورداوود با قید «بسیار خوب» پذیرفته شد و محمد معین به عنوان نخستین فارغ‌التحصیل دورهٔ دکتری ادبیات فارسی در ایران شناخته شد. از آن پس به سمت دانشیار و سپس به سمت استاد کرسی «تحقیق در متون ادبی» در دانشکده ادبیات برگزیده شد.^[۶] در ۱۳۲۱ ازدواج کرد که نتیجه آن ۴ فرزند می‌باشد. از آغاز سال ۱۳۲۵ شمسی که چاپ لغت‌نامه دهخدا طبق قانون، در مجلس شورای ملی آغاز شد، دکتر معین به همکاریعلی‌اکبر دهخدا برگزیده شد. در دی ماه ۱۳۳۴ با موافقت علی‌اکبر دهخدا، سازمان لغتنامه از منزل شخصی دهخدا به مجلس شورای ملی منتقل شد و طبق وصیت نامه دهخدا، دکتر معین به ریاست امور علمی آن سازمان منصوب گردید. در اسفند ۱۳۳۶ سازمان مذکور به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران انتقال یافت و طبق اساسنامه مصوب شورای دانشگاه، ریاست سازمان لغت‌نامه به عهده دکتر محمد معین گذاشته شد. وی این سمت را تا آخرین روزی که دچار سکته گردید به عهده داشت.محمد معین در ۹ آذر ۱۳۴۵ پس از بازگشت از ترکیه، در دفتر گروه زبان و ادبیات فارسی دچار بیهوشی موقت شد. بلافاصله به بیمارستان آریادر تهران منتقل شد و بستری گردید. گفته می‌شود که در اثر اشتباه پزشک به حالت اغما فرورفت. وی را جهت معالجه بیشتر در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۴۶ به کشور کانادا منتقل کردند؛ ولی چون بهبودی در وضعیت او مشاهده نشد، در ۱۵ آبان ۱۳۴۶ به ایران بازگردانده شد و دربیمارستان فیروزگر بستری شد. دکتر محمد معین در روز ۱۳ تیرماه ۱۳۵۰ در همان بیمارستان درگذشت.

در مراسم خاک‌سپاری محمد معین، عده‌ای بسیار معدود شرکت داشتند که با توجه به شخصیت ادبی شناخته‌شده جهانی او، رنجش بسیاری از فرهنگ‌دوستان آن زمان را بر انگیخت. ابوالقاسم انجوی شیرازی در فردای روز تشییع جنازه، مقاله‌ای انتقادی با عنوان «تهران بمیر» در روزنامه اطلاعات انتشار داد و این تشییع جنازه را از سر گِلِه از فرهنگ‌دوستان با تشییع جنازه مهوش مقایسه کرد.هم‌چنین دکتر عنایت در یکی از سرمقاله‌هایش نوشت: «تهران مرگ محمد معین را حس نکرد».همسر محمد معین، مهین امیرجاهد نیز که طی چند سالی که دکتر معین در بستر بیماری بود، از وی پرستاری نمود در تاریخ ۸ آذرماه ۱۳۹۲ خورشیدی در آستانه اشرفیه درگذشت و در همان‌جا به خاک سپرده شد.